Nooit alléén

Vorige week schreef ik over de prachtige parken van Xi'An. Ze zijn zo mooi omdat ze het tegenovergelde zijn van de drukte daarbuiten. Over die drukte heb ik de afgelopen dagen veel nagedacht. Mijn conclusie: één van de grootste verschillen tussen mijn leven in China en Nederland is het leven tussen al die mensen. Dit verschil ervaar ik als meer bepalend dan bijvoorbeeld het eten, omgangsnormen of religie. Een ander belangrijk verschil is de welvaartskloof tussen Nederland en China; en de kloof tussen de Chinezen zelf, waar ik nu niet verder op in ga.

Op veel plaatsen in China wonen heel veel mensen dicht op elkaar en de meerderheid van de 1,3 miljard Chinezen woont in één van die plaatsen. Al die mensen hebben hun eigen belangen. Die belangen botsen vaak met elkaar. Hier deel je de bus met veel meer anderen, hier moeten veel meer mensen boodschappen doen, hier willen veel meer mensen hun kind het beste geven. Overal botsen de belangen. Voorkruipen en toeteren in het verkeer, trekken en duwen bij de afgepreisde eieren, 60 uur school per week en woedende ouders die eisen dat hun kind het beste kind van de klas is. Hier ben ik! Vergeet mij niet! Voor een 'buitenstaander' voelt het als een zee van hebzucht.

Hoe zou het zijn als ons Nederland zó vol zou zijn? Alsof het overal net zo druk is als een zaterdag wandeling van Centraal Station naar De Dam? Als er net zoals im Xi'An op twintig bij twintig kilometer elf miljoen mensen wonen? Ik denk dat er met al ons individualisme een nog veel grotere chaos zou uitbreken.

Eigenlijk, ja eigenlijk, valt het best mee wat de 'botsende belangen' hier voor chaos produceren. De mentaliteit van Chinezen vormt een uitstekende schokdemper. Het opkomen voor jouw plekje en accepteren van de fouten van je naaste zijn twee voorbeelden van de onderdelen waaruit die schokdemper bestaat. De overheid is een ander belangrijk onderdeel. Tot op zeker niveau garandeerd de overheid dat de voorzieningen in orde zijn. Zo lijkt het hier al eeuwen te gaan. Neem bijvoorbeeld de West Markt die ten tijde van de Tang Dynastie aan het begin van de Zijderoute lag. Deze markt was opgedeeld in verschillende sectoren met elk hun eigen producten. Het bestuur van de markt hield onder andere deze verdeling en de kwaliteit van de producten in de gaten. Het was een gigantische markt waarvan de producten Europa wisten te bereiken. In dit oude Xi'An woonden toen al een miljoen mensen. Ook tegenwoordig mag je zeggen dat veel in China goed georganiseerd is, vooral als je meeneemt uit welk dal (communisme) dit land moet klimmen. Dus terwijl ik hier in mijn appartement zit, temidden al die flatgebouwen tot voorbij de horizon, spreek ik mijn ontzag uit voor de Chinezen. Dat doen wij ze niet één twee drie na.